Carl jung “ο Εαυτός” Το αρχέτυπο της ολότητας και το ρυθμιστικό κέντρο της ψυχής.

Έντεχνη δράση άρθρο ψυχοθεραπείας

“Εαυτός…. μια διαπροσωπική δύναμη που ξεπερνά το εγώ.”
Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ
Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ
Ελβετός ιατρός και ψυχολόγος

Τι εννοούμε με τον όρο “Εαυτός”;

Ως εμπειρική έννοια, ο εαυτός δηλώνει ολόκληρο το φάσμα των ψυχικών φαινομένων στον άνθρωπο. Εκφράζει την ενότητα της προσωπικότητας στο σύνολό της. Όμως, στο βαθμό που η συνολική προσωπικότητα, λόγω των ασυνείδητων επιρροών της, μπορεί να είναι μόνο εν μέρει συνειδητή. Η έννοια του εαυτού είναι, εν μέρει, δυνητικά μόνο εμπειρική και ως εκ τούτου είναι ένα αξίωμα. Με άλλα λόγια, η έννοια του Εαυτού συμπεριλαμβάνει τόσο την συνειδητή μας έκφραση (αυτά που έχουμε βιώσει). Όσο και την ασυνείδητη (ή ακόμα κι αυτά που δεν έχουμε βιώσει). … Είναι μια υπερβατική έννοια, γιατί προϋποθέτει την ύπαρξη υποσυνείδητων παραγόντων σε εμπειρικές καταστάσεις και έτσι χαρακτηρίζει μια οντότητα που μπορεί να περιγραφεί μόνο εν μέρει.

Ο εαυτός δεν είναι μόνο το κέντρο, αλλά και ολόκληρη η περιφέρεια που αγκαλιάζει τόσο το συνειδητό όσο και το ασυνείδητο. Είναι το κέντρο αυτής της ολότητας, ακριβώς όπως το εγώ είναι το κέντρο της συνείδησης.

Πως αντιλαμβανόμαστε εμπειρικά την έννοια του Εαυτού;

Όπως κάθε αρχέτυπο, η βασική φύση του εαυτού είναι άγνωστη, αλλά οι εκδηλώσεις του προέρχονται, από  τους μύθους και τα παραμύθια.
Ο εαυτός εμφανίζεται στα όνειρα μας, στους μύθους και στα παραμύθια ως έκφραση της εικόνας «της υπέροχης προσωπικότητας», όπως ο βασιλιάς, ο ήρωας, ο προφήτης, ο σωτήρας, κλπ. Ή ακόμα, με τη μορφή συμπαντικής ολότητας, όπως ο κύκλος, το τετράγωνο του κύκλου, ο σταυρός, ένα χρυσό αυγό κλπ. Ο εαυτός επίσης μπορεί να  αντιπροσωπεύει ένα συνδυασμό των αντιθέτων (σύμπλεγμα), ή αλλιώς μια ένωση αντίθετων συμπεριφορών, μπορεί επίσης να εμφανίζεται ως μια ενωμένη δυαδικότητα, όπως για παράδειγμα το σύμβολο του tao ως αλληλεπίδραση του yang και του yin. Εμπειρικά λοιπόν, ο εαυτός εμφανίζεται ως παιχνίδι του φωτός και της σκιάς και θεωρείται ως ολότητα  που τα αντίθετα είναι ενωμένα.

Η μεγάλη επιρροή του Εαυτού στο Εγώ

Στο γιουνκιανό μοντέλο ο Εαυτός είναι το ρυθμιστικό κέντρο ολόκληρης της ψυχής, ενώ το Εγώ είναι μόνο το κέντρο της ατομικής συνείδησης. Ο Εαυτός είναι το προστακτικό κέντρο το οποίο στην πραγματικότητα συντονίζει το ψυχικό πεδίο. Είναι επίσης το αρχέτυπο υπόδειγμα της ξεχωριστής ταυτότητας του Εγώ. Είναι παρόμοιο με τη διαφορά ανάμεσα στον ήλιο που γυρίζει γύρω από τη γη ή το αντίστροφό τους. Ο όρος Εαυτός χρησιμοποιείται περαιτέρω όταν αναφερόμαστε στην ψυχή σαν ολότητα.

Εαυτός Έντεχνη Δράση

Έχουμε έτσι, τρεις ξεχωριστές σημασίες του Εαυτού:

  • ως την ψυχή σαν Όλο, που λειτουργεί σαν ενότητα,
  • ως το κεντρικό αρχέτυπο της εντολής, όταν βλέπεται από την πλευρά του Εγώ
  • ως την αρχέτυπη βάση του Εγώ

Επειδή ο Εαυτός είναι μια πιο συνολική οντότητα του Εγώ, η αντίληψη του Εγώ για τον Εαυτό, συχνά παίρνει τη μορφή του συμβόλου υψηλότερης αξίας: εικόνες του Θεού, ο ήλιος ως κέντρο του ηλιακού συστήματος, ο πυρήνας ως το κέντρο του ατόμου, κλπ.

Ο συγκινησιακός τόνος μιας εμπειρίας του Εαυτού είναι συχνά υπερφυσικός ή συναρπαστικός και εμπνέει δέος. Το Εγώ βιώνοντας τον Εαυτό μπορεί να νιώθει ότι είναι το αντικείμενο μιας ανώτερης δύναμης. Όταν το Εγώ είναι ασταθές, ο Εαυτός μπορεί να εμφανίζεται ως το καθησυχαστικό σύμβολο των εντολών, συχνά με τη μορφή ενός “μάνταλα”, μια φιγούρα με ξεκάθαρη περιφέρεια και κέντρο, όπως ένας τετραγωνισμένος κύκλος ή κυκλικό τετράγωνο, παρολαυτά τέτοιες μορφές είναι ικανές για μια ατελείωτη ανάπτυξη. Στις ανατολικές θρησκευτικές παραδόσεις, οι συνθέσεις των μάνταλα συχνά περιλαμβάνουν εικόνες θεού και χρησιμοποιούνται σε πνευματικές πρακτικές. Παρόλο που ο Εαυτός είναι η λιγότερο εμπειρική από τις γιουνκιανές δομικές έννοιες – γιατί είναι στα σύνορα του οτιδήποτε μπορεί κλινικά να αποδειχθεί- είναι ένας χρήσιμος τρόπος να περιγράψουμε ψυχολογικά ό,τι είναι αλλιώς απερίγραπτο. Όντως, φαινομενολογικά ο Εαυτός είναι εικονικά πανομοιότυπος από αυτό που παραδοσιακά ονομάζεται Θεός.

Ο εαυτός είναι ο στόχος της ζωής μας, γιατί είναι η πληρέστερη έκφραση αυτού του μοιραίου συνδυασμού που ονομάζουμε ατομικότητα. . .
Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ
Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ
Ελβετός ιατρός και ψυχολόγος

Μπορεί ο Εαυτός να εκφράζετε δυσλειτουργικά?

Η ενεργοποίση του εαυτού ως αυτόνομου ψυχικού παράγοντα συχνά διεγείρεται από την εξάρθρωση των ασυνείδητων περιεχομένων πάνω από τα οποία το εγώ δεν έχει κανέναν έλεγχο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε νεύρωση και να ακολουθήσει αναδιάρθρωση της προσωπικότητας, Επίσης, ίσως τη δημιουργία μιας φουσκωμένης ταυτότητας, με αυξημένη την αίσθηση της δύναμης.

Το εγώ δεν μπορεί να βοηθήσει και να ανακαλύψει τη συρροή των ασυνείδητων περιεχομένων, έτσι υπάρχει ο κίνδυνος όταν το εγώ κατά κυριευθεί από τον εαυτό να ζωτικοποιήσει την προσωπικότητα. Φυσικά, υπό αυτές τις συνθήκες υπάρχει ο μεγαλύτερος πειρασμός απλώς να ακολουθήσουμε το ένστικτο της εξουσίας και να προσδιορίσουμε το εγώ με τον εαυτό μας εντελώς. Αυτό γίνεται για να διατηρήσουμε την ψευδαίσθηση της κυριαρχίας του εγώ. … [Αλλά] ο εαυτός έχει λειτουργικό νόημα μόνο όταν μπορεί να ενεργήσει αντισταθμιστικά στην συνείδηση του εγώ. Αν το εγώ διαλυθεί στην ταύτιση με τον εαυτό, δημιουργεί ένα είδος νεφελώδους υπεράνθρωπου με ένα φουσκωμένο εγώ. [“Σχετικά με τη φύση της ψυχής”, CW 8, παρ. 430.]

Οι εμπειρίες του εαυτού έχουν χαρακτηριστικό των θρησκευτικών αποκαλύψεων. Ως εκ τούτου, ο Jung πίστευε ότι δεν υπήρχε ουσιώδης διαφορά μεταξύ του εαυτού ως βιωματικής ψυχολογικής πραγματικότητας και της παραδοσιακής έννοιας μιας υπέρτατης θεότητας.

Μπορεί επίσης να ονομάζεται “ο Θεός μέσα μας”

Επιμέλεια

  1. Τζέσικα Μαργαρίτη
  2. Ιωάννης Μαρδάς

Κοινοποιήστε το Άρθρο

Προσέχεις Εκδηλώσεις

Σχετικά Άρθρα

Έντεχνη δράση άρθρο ψυχοθεραπείας

Είσαι ο Θεραπευτής σου

Η πορεία της θεραπείας ενός προσωπικού τραύματος είναι στην πραγματικότητα μια πράξη ατομικής ενδυνάμωσης, ένα προσωπικό ταξίδι, μια ιεροτελεστία διάβασης, σχεδιασμένη από εσένα ως ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία μάθησης που συνάντησες ποτέ.

Διαβάστε το άρθρο »
Έντεχνη δράση άρθρο ψυχοθεραπείας

Carl Jung: Το Αρχέτυπο της Περσόνας, η κοινωνικά αποδεκτή μας μάσκα

Η περσόνα είναι ένα περίπλοκο σύστημα σχέσεων μεταξύ της ατομικής συνείδησης και της κοινωνίας, αρκούντως ένα είδος μάσκας, σχεδιασμένο αφενός να κάνει μια ορισμένη εντύπωση στους άλλους και αφετέρου να

Διαβάστε το άρθρο »
Έντεχνη δράση άρθρο ψυχοθεραπείας

Αποτυπώματα στο φωτεινό ενεργειακό πεδίο

Πώς επηρεάζουν τη ζωή μας τα αποτυπώματα των τραυμάτων; Τα Αποτυπώματα σχηματίζονται όταν τα αρνητικά συναισθήματα που συνοδεύουν το τραύμα δεν έχουν επουλωθεί. Τα αποτυπώματα στο Φωτεινό Ενεργειακό μας Πεδίο

Διαβάστε το άρθρο »
ψυχοθεραπεία expressive aρτ therapy Σαμάνικη Διδασκαλία retreat συστημική αναπαράσταση

Carl Jung: Πως το καλλιτεχνικό πνεύμα εκφράζει το συλλογικό ασυνείδητο

Η θεραπευτική διάσταση της τέχνης Η τέχνη είναι ένα όχημα, για την έκφραση των εσωτερικών μας σκέψεων και επιθυμιών. Μέσα από την τέχνη, μπορούμε να ξεφύγουμε σε νέες πραγματικότητες και

Διαβάστε το άρθρο »
Έντεχνη δράση μινιμαλισμός άρθρο ψυχοθεραπείας

Μινιμαλισμός στην ζωή μας: Πώς να ζήσουμε περισσότερο με λιγότερα

“Απλότητα, σαφήνεια, μοναδικότητα: Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που δίνουν στη ζωή μας δύναμη, ζωντάνια και χαρά, καθώς είναι και τα σημάδια της μεγάλης τέχνης.” Richard Holloway Συγγραφέας Τι είναι ο

Διαβάστε το άρθρο »