Συστημική Αναπαράσταση
Η Συστημική αναπαράσταση ειναι μια ψυχοθεραπευτική μέθοδος του Bert Hellinger, βασισμένη στη θεωρία πως όλα όσα βρίσκονται στους εκδηλωμένους κόσμους ανήκουν σε ένα σύστημα, το οποίο, για να λειτουργεί ομαλά, απαιτεί συγκεκριμένη τάξη. Συστήματα υπάρχουν πολλά, ακόμα και ο ίδιος ο άνθρωπος είναι ένα τέλειο φυσικό, ψυχολογικό και πνευματικό σύστημα. Για να λειτουργήσει σαν “όλον” χρειάζεται να υπάρχει ισορροπία σε όλα του τα επίπεδα. Κάθε όψη της ζωής ανήκει σε ένα σύστημα και τα ίδια τα συστήματα ανήκουν στη συνέχεια σε μεγαλύτερα συστήματα. Ένα φυσικό σύστημα είναι η οικογένειά μας, το περιβάλλον εργασίας, μια επιχείρηση, ή μια χώρα.
Η καλοσύνη στα λόγια δημιουργεί εμπιστοσύνη.
Η καλοσύνη στη σκέψη δημιουργεί βαθύτητα.
Η καλοσύνη στο δόσιμο δημιουργεί αγάπη.
Lao-tzu
Η Συστημική Αναπαράσταση και οι τάξεις της Αγάπης
Ο Hellinger, στην εργασία του με τις οικογενειακές αναπαραστάσεις, περιέγραψε τις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν κάθε οικογενειακό σύστημα. Τις αρχές αυτές που ασυνείδητα καθορίζουν κάθε οικογενειακό σύστημα, και κάθε φορά που δεν τηρούνται προκύπτουν οικογενειακές επιπτώσεις για όλους, τις ονόμασε Τάξεις της Αγάπης.
Η πρώτη θεμελιώδης αρχή
Η πρώτη θεμελιώδης αρχή της Συστημικής Αναπαράστασης είναι ότι όλα τα μέλη του οικογενειακού συστήματος έχουν ίσο δικαίωμα να ανήκουν σε αυτό. Αν κάποιος παραγκωνιστεί, αποκλειστεί, ή ξεχαστεί έξω από το οικογενειακό σύστημα όλα τα μέλη επηρεάζονται με αρνητικό τρόπο. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει μια ασθένεια σωματική η ψυχολογική, προβλήματα στις σχέσεις ή στην εργασία έχει υποστεί υποτίμηση, λεκτική κακοποίηση, απαξίωση λόγω της σεξουαλικής του ταυτότητας (ομοφυλόφιλος) ή έχει εξάρτηση από ουσίες, κάποιος άλλος θα νιώθει περιθωριοποιημένος και ασυνείδητα αυτός έχει κληθεί να επαναλάβει το πεπρωμένο του αποκλεισμένου προγόνου του
Η δεύτερη θεμελιώδης αρχή
Η δεύτερη θεμελιώδης αρχή είναι ότι όλα τα μέλη είναι ισότιμα αλλά ταυτόχρονα υπάρχει ιεραρχία. Δηλαδή οι γονείς προηγούνται από τα παιδιά, το πρώτο παιδί προηγείται από το δεύτερο, το δεύτερο από το τρίτο και ούτω καθ’ εξής. Είναι σημαντικό εδώ να γνωρίζουμε πού ακριβώς είναι η θέση μας (πχ. «Νομίζω» ότι είμαι το πρώτο παιδί της οικογένειας αλλά είμαι στην πραγματικότητα το δεύτερο παιδί, αφού το αδερφάκι μου γεννήθηκε νεκρό).
Η τρίτη θεμελιώδης αρχή
Η τρίτη θεμελιώδης αρχή της Συστημικής Αναπαράστασης είναι η ισορροπία ανάμεσα στο «δούναι και λαβείν». Χρειάζεται στις σχέσεις να δίνω όσο παίρνω, και αντίστροφα. Η μόνη εξαίρεση είναι στη σχέση γονιών – παιδιών όπου εκεί οι γονείς δίνουν και τα παιδιά παίρνουν. Όταν τα παιδιά νιώθουν υπόχρεα στους γονείς τους και προσπαθούν, με διάφορους τρόπους, να ανταποδώσουν, η αρχή αυτή διαταράσσεται. Ο μόνος, ενδεχομένως, τρόπος να ανταποδώσουν θα ήταν να «περάσουν» ότι πήραν από τους δικούς τους γονείς στα παιδιά που θα αποκτήσουν.
Τι είναι η Οικογενειακή Συστημική Αναπαράσταση και πως γίνεται;
Με τη βοήθεια της Συστημικής Αναπαράστασης (Β. Hellinger, 1990) μπορούμε να «αναπαράγουμε» οικογενειακά συστήματα των οποίων τα μέλη δεν είναι παρόντα. Μέλη της ομάδας εκπροσωπούν τα μέλη της οικογένειας. Η διάταξη των «εκπροσώπων» στο χώρο μας δίνει πληροφορίες για τη σχέση των μελών του συστήματος. Τα συναισθήματα των εκπροσώπων αποτελούν ενδείξεις για το κλίμα και τις τυχόν εμπλοκές που επικρατούν. Σε μια συστημική αναπαράσταση συνδεόμαστε με δυνάμεις που ξεπερνούν τις ατομικές μας δυνατότητες και τη λογική μας. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον μέσα σε κλίμα μέθεξης και βαθιάς περίσκεψης : εδώ ξεδιπλώνονται λόγοι, σκοποί και σχέδια ύπαρξης, δεσμοί μοίρας, και πληθώρα άλλων κεντρικών θεμάτων. Από όλα αυτά εμφανίζεται ως συνιστώσα μια κρυφή δύναμη απελευθέρωσης από δεσμά του παρελθόντος, μέσω της αποδοχής και της κατάφασης στην Ζωή, ενός μεγάλου Ναι σε ό,τι ήταν, είναι και θα είναι.
“Η ενοχή και η εξιλέωση εναντιώνονται στη ζωή, αντί να υπηρετούν τη ζωή, να λένε ναι στη ζωή και να εξυπηρετήσουν με επιτυχία τους άλλους.”.
-Bert Hellinger-
Η Συστημική Αναπαράσταση κινητοποιεί τις θεραπευτικές εσωτερικές μας δυνάμεις
Η Οικογενειακή Συστημική Αναπαράσταση εξελίσσεται σε δυο φάσεις: στην αρχή δημιουργεί την εικόνα της καταστροφικής δυναμικής του συστήματος και στην συνέχεια βλέπουμε την λύση του προβλήματος. Η πρώτη φάση παρουσιάζει τις αναμνήσεις και τις εσωτερικές εικόνες του πελάτη και μια άκρως υποκειμενική και προσωπική εικόνα των κρυφών δυναμικών που ενεργούν μέσα στην οικογένεια. Οι αντιδράσεις των εκπροσώπων μας παρέχουν συμπληρωματικές πληροφορίες. Στη δεύτερη φάση ψάχνουμε για μια εικόνα λύσης της συστημικής ισορροπίας, ώστε να αρχίσει η ροή της αγάπης να επανέρχεται. Το θεραπευτικό αποτέλεσμα επέρχεται όταν οι πελάτες επιτρέψουν στη νέα εικόνα να δράσει μέσα τους μεταλλάσσοντας σταδιακά την παλιά πραγματικότητα. Οι λύσεις επηρεάζουν ακόμα και άλλα μέλη της οικογένειας και τους υπόλοιπους συμμετέχοντες στην ομάδα.